بررسی رشته های مهندسی برای خانم ها

یک باور غالبی که از زمان های دور در بین افراد وجود دارد این است که رشته های مهندسی کاملا رشته های مردانه هستند. اما در چند سال اخیر با گسترش رشته های مهندسی برای خانم ها این باور رفته رفته کمرنگ شده است. خوشبختانه میزان ورود خانم ها در رشته های مهندسی سیر صعودی پیدا کرده است. البته ناگفته نماند که ورود خانم ها در رشته های علوم انسانی، هنر و علوم پایه همچنان بیشتر از رشته های مهندسی است.

آمار رشته های مهندسی برای خانم ها

با بررسی آمار چنین نتیجه شده است که میزان شرکت در رشته های مهندسی برای خانم ها در سال 1365 تقریبا 4 درصد بوده که در سال 1388 به 30 درصد و در چند سال اخیر به 46 درصد رسیده است که پیشرفت قابل توجهی به نظر می رسد.

این وضعیت تنها در کشور ایران حاکم نیست بلکه در کشورهای صنعتی نیز این تفاوت به چشم می خورد و در کل می توان گفت که علاقه خانم ها به تحصیل در رشته های مهندسی کمتر از مردان است.

طبق نتایج بدست آمده از آژانس آمار آموزش عالی (HESA) در انگلستان خانم ها علاقه دارند تا بیشتر در رشته های پرستاری و یا آموزش تحصیل داشته باشند، در حالی که علاقه غالب مردان در موضوعات ریاضیات، علوم، فناوری، مهندسی است.

همچنین نتیجه تحقیقی در دانشگاه اوهایو نشان داده است که زنان و مردان علایق متفاوتی دارند به گونه که مردان بیشتر از لحاظ اقتصادی تصمیم گیری می کنند و از آنجایی که رشته های علوم مهندسی، ریاضیات . فناوری رشته های پردرآمد هستند لذا تمایل مردان برای تحصیل در این رشته ها و جذب در بازار کار مربوط به این رشته ها بیشتر است. اما طبق آنچه پیشتر به آن اشاره شد خانم ها بیشتر علاقه دارند در رشته های پرستاری و آموزش تحصیل کرده و وارد بازار کار شوند. نکته قابل توجه این است که مردان حتی در صورت تمایل به رشته های پزشکی، ترجیح می دهند که پزشک باشند تا یک پرستار!

چرا تعداد خانم ها در رشته های مهندسی کمتر است؟

 یکی از دلایلی که می توان برای علاقه کمتر خانم ها برای تحصیل در رشته های مهندسی عنوان کرد، کم بودن موقعیت های شغلی در رشته های مهندسی و همچنین شرایط سخت محیط های کاری این رشته ها برای خانم هاست. حتی در راستای همین موضوع، در سال 91  وزارت علوم تصمیم گرفت تا محدودیت هایی در رشته های مهندسی برای خانم ها در نظر بگیرد. زیرا به این نتیجه رسیده بود که  خانم ها حتی در صورت قبولی در رشته های مهندسی، بدلیل عدم شناخت کافی از رشته های فنی  مهندسی و بازار کار و شرایط کاری آن قبل از انتخاب رشته، در بیشتر مواقع از ادامه آن منصرف شده و تمایل چندانی به فعالیت در موقعیت های شغلی مرتبط با رشته ی خود نشان نمی دهند که این امر منجر می شود نرخ بیکاری در بین دانش آموختگان افرایش پیدا کند.

پبشنهاد می کنیم برای آشنایی با بازار کار رشته های مهندسی مقاله « بازار کار رشته های مهندسی براساس اولویت انها» را مطالعه بفرمایید.

رشته های مهندسی برای خانم ها چه مزیت های دارد؟

 در ادامه می خواهیم به این  سوال جواب بدیم که رشته های مهندسی برای خانم ها چه مزیت های دارد؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید اشاره کنیم که در مهندسی دو نوع مهارت داریم. مهارت هایی مثل توانایی حل مسائل و انجام کارهای فنی که به آنها مهارت های سخت در مهندسی گفته می شود و مهارت هایی مثل ارتباطات، مدیریت و سازماندهی کارهای تیمی  که به این دسته از مهارت ها هم مهارت های نرم گفته می شود.

در اکثر مواقع دیده می شود که خانم ها بیشتر به این علاقه دارند که در نقش های نظارت و مدیریت فعالیت داشته باشند. زیرا خانم ها نسبت به آقایون بیشتر دارای صفات مدیریتی هستند، همواره به مراقبت کردن از افراد ازجمله خانواده، دوستان و اطرافیان و چگونگی توسعه خدمات و محصولات اهمیت می دهند. لذا رشته های مهندسی برای خانم ها  در گرایش های مدیریتی می تواند تاثیر بسزایی بر پیشرفت پروژه های مهندسی داشته باشد. 

دلایل ترک کار در رشته های مهندسی برای خانم ها

متاسفانه دیده می شود که این مهارت ها ( مهارت های نرم مهندسی) جزء مهارت های یک مهندس شناخته نمی شود و در اکثر مواقع مهارت های فنی بعنوان شاخصه ای برای یک مهندس  واقعی در نظر گرفته می شود. در واقع در رشته های مهندسی شغل های فنی بعنوان ارزشمندترین در نظر گرفته شده و بخش های مهارت های نرم همچون مدیریت پروژه با مدیریت محصول کم اهمیت دانسته می شوند. پس در چنین مواقعی وقتی خانم ها بدنبال این نقش های با ارزش کمتر در رشته های مهندسی می روند، باورهای مبنی بر مهارت های فنی کمتر آنها تقویت می شود و این موضوع باعث ایجاد تنش و فشارهای روانی در خانم ها می شود در نهایت منجر به این می شود که خانم ها نتوانند در برابر سایر عوامل استرس زا همچون تقاضای کاری بالا و تعصب مداوم تحمل داشته باشند و تصمیم به ترک کار بگیرند.

جمع بندی

هر چند که از قدیم الایام رشته های مهندسی بعنوان رشته هایی مناسب برای مردان در نظر گرفته می شد، اما امروزه با گسترش رشته های مهندسی برای خانم ها این باور در سرتاسر جهان تغییر پیدا کرده است. همانطور که اشاره شد در دنیای مهندسی هم به مهارت های فنی و هم مهارت های ارتباطی نیاز است. خانم ها علیرغم باوری که بسیاری از افراد دچار آن هستند می توانند در کسب هر دو این مهارت ها موفق باشند چرا که امروزه شاهد فارغ التحصیلان خانم زیادی در رشته های مهندسی از بهترین دانشگاه های ایران و جهان هستیم. همچنین چون روحیه خانم ها با مسائل ارتباطی و مدیریتی همچون مهارت‌های ارتباطی و مدیریت موثر و توانایی سازماندهی کار تیمی سازگاری بیشتری دارد می توانند با دنبال کردن این موضوعات نیز پیشرفت خوبی بدست آورند و در جامعه مهندسی حضور فعالی داشته باشند. لازم بذکر است که زنان مهندس می توانند براحتی در پروژه های مهندسی بصورت فریلنسیگ نیز فعالیت داشته باشند. 

جهت آشنایی با این موضوع پیشنهاد می کنیم مقاله « فریلنسینگ چیست و به چه کسانی فریلنسر گفته می شود؟» را مطالعه فرمایید. 

نویسنده: زهرا آفتابی، پشتیبان سایت و کارشناس دیجیتال مارکتینگ گروه آموزشی پارس پژوهان