وال پست ها در ساختمان

وال پست wall post ، به معنای نگه دارنده دیوار است و برای یکپارچگی دیوارها و قاب های ساختمانی میپردازد. کاربرد ووال پست ها به این گونه است که دیوار را با اسکلت درگیر میکند وبارهای جانبی مثل زلزله و باد را مهار میکند. وال پست یک سازه اصلی و عمودی و یا افقی شبیه به ستون یا تیرها و دال ها و ایمن سازی آنها از واژگونی استفاده میشود . وال پست عمودی زمانی استفاده میشود که دهانه دیوار بزرگ باشد و روی تیر از کف /دال به تیر سقف/ دال ثابت باشد. بر این اساس چهارمین بررسی کد ملی ساختمان 2800 صفحه 103، حداکثر میزان طول دیوارهای غیر باربر40 برابر ضخامت دیوار / پارتشین یا 6 متر هرکدام کمتر و حداکثر ارتفاع مجاز دیوارغیر باربر یا پارتشین 3.5 متر است.

اگر دیوار در این پارامتر ها قرار بگیرد، نصب وال پست نیاز نیست. انتهای پارتشین ها نباید آزاد باشند .انتهای آزاد پارتشین ها باید به پارتشین یا دیوار دیگر یا عناصر سازه ای یا وال پست متصل شود.اگر طول پارتشین کمتر از 1.5 متر باشد ، یک انتهای آن میتواند آزاد باشد . حداقل نسبت ضخامت به دیوار غیر باربر کمتر از 30.1 باشد. وال پست ها میتوانند فولادی از بتن مسلح باشند ودیوار پست فولادی معمولا از پروفیل های زاویه دار ، پروفیل های U یا پروفیل های جعبه ای هستند .هر دو انتهای این وال پست ها باید به درستی روی کف و سقف محکم شوند.

هدف از وال پست ها

هدف از وال پست در سازه انتقال بار باد و لرزه ها به قاب های ساختمان و ایمن ساختن دیوار از ریزش میباشد هدف از اجرای وال پست در سازه منتقل کردن نیروهای جانبی وارد بر قابها به سازه اصلی میباشد . قاب های سازه اعضای غیر سازه ایی میباشند که در صورت نبود اتصال به اسکلت های سازه ، زمان وارد شدن نیروهای جانبی مثل زلزله دچار خرابی میشوند و ریزش میابند و میتوانند خسارت و زیان های جانی و مالی فراوانی را وارد کنند حتی اگر اسکلت ساختمان دچار خرابی نشود.

انواع وال پست

وال پست ها (wall post) ، در مصالح و طرز قرار گیریشان در سازه به 2 دسته مختلف تقسیم میشوند . که نام میبریم :

تقسیم بندی به مصالح تشکیل دهنده

در تقسیم بندی مصالح تشکیل دهنده وال پست ها به دو نوع فلزی و بتنی تقسیم میشوند که در نوع وال پست فلزی در سازه های نوع فولادی و بتنی و وال پست های بتنی در سازه ها با نوع بتنی و بنایی به کار میروند در وال پست های فولادی آنها را به شکل ناودانی ،نبشی، و قوطی میسازند.

تقسیم بندی از نوع نحوه قرار گیری

نحوه قرار گیری وال پست ها در سازه ها هم به صورت افقی میباشد هم به صورت عمودی به کار میروند.

نکته های محاسباتی وال پست ها در ساختمان

وال پست ها باید با نکات نقشه های سازه مطابق با استاندارد2800 اجرا شوند که آنها شامل موارد گفته شده میباشند:

1. 1.اتصالات اعضای افقی و قائم برای مهار دیوارهایی که بدون بازشو هستند.
2. 2. اتصالات اعضای افقی و قائم برای مهار دیوارهایی که دارای بازشو هستند.
3. 3.برای مهار کردن لبه تراس ها و جان پناه اتصالات افقی و اتصالات قائم باید رعایت شود.
4. 4.اجرای وال پست ها برای دیوارهای زیرزمین زیرا بار خاک نیز بر آنها وارد میشود.
5. 5. فاصله وال پست های افقی از یکدیگر باید 30 برابر ضخامت دیوارها یا حداقل 3.5 متر باشد.
6. 6.در وال پست های قائم فاصله از یکدیگر باید 40 برابر ضخامت دیوارها یا حداقل 6 متر باشد.
7. 7.آخرین ردیف دیوار چینی ها با فشار و ملات به اندازه کافی در زیر سقف باید قرار گیرند.
8. 8.دیوارها که تا زیر سقف امتداد نداشته اند را با کلاف های افقی به المان های پایدارباید مهار کنیم.
9. 9.در طبقه ی روف ، ستون های کنار باید به مقدار ارتفاع جان پناه ها بلند تر اجرا شوند تا برای مهار جانبی جان پناه از ان استفاده شود.

نکات اجرایی وال پست ها در ساختمان

در اجرای وال پست ها در سازه ها باید نکاتی را رعایت کنیم:

1. 1.اجرای وال پست ها باید توسط سازنده یا مجری ابلاغ شود.
2. 2. در اتصال وال پست با تیر بتنی باید در محل اتصال بیس پلیت به کار رود و یا میلگرد در تیر به کار ببرسم و وال پست به میلگرد ها جوش شود.
3. 3.از شاقول بودن وال پست ها در حین اجرای آنها باید اطمینان حاصل کنیم.
4. 4.فواصل وال پست های افقی باید در حین اجرا 1الی 1.5 متر باشند و از میلگردهای نمره 14 استفاده شود و برای گیرداری لازم وال پست ها به سقف متصل کنیم.
5. 5.برای نبشی در ساخت وال پست ها باید حداقل نبشی 5 استفاده شود ولی بهتر است که از نبشی 6 برای وال پست ها استفاده شود.و در صورت استفاده از نبشی های دوبل باید دهانه نبشی 1 سانتی متر از ضخامت دیوار بیشتر باشد تا تیغه به صورت کامل در دیوار قرار گیرد.
6. 6.وال پست هایی که در کنار ستون های سازه قرار دارند باید حداقل فاصله 4الی 5 سانتی متری با ستون های سازه داشته باشند که زمان وارد شدن بارهای جانبی ، ستون ها به دیوارها فشار جانبی وارد نکنند و دیوار دچار تخریب نشود و برای این فاصله باید از مصالح نرم مثل یونولیت استفاده کنیم .
7. 7.برای اتصال وال پست ها به بهترین شکل با دیوار مجاور خود و جلوگیری از ترک های که از حرکات جانبی سازه در در مراحل نازک کاری به وجود می آید روی وال پست های توری که همتن رابیتش هستند بکشیم و با سیم های مفتول محکم شوند.
8. 8.در چهار چوب های پنجره باید حتما وال پست گذاری قرار بگیرد.
9. 9.تمام پروفیل هایی که برای ساختن وال پست ها به کاررفته است باید حتما ضد زنگ خورده شوند.
10. 10.در نبشی های قائم و افقی باید به شکل پشت به پشت هم اجرا شوند تا دیوار از یک طرف بیشتر داخل نبشی ها اجرا شوند.

جمع بندی

در این مقاله با این مطلب که وال پست ها چی هستند و چه کاربردی در سازه های ما دارند آشنا شدید و نکات اجرایی وال پست ها گفته شد . در پایان باید گفت که با بررسی این نکته که زلزله در ایران در طی سال های گذشته اتفاق افتاده اجرا و استفاده از وال پست ها در اجرای سازه های عمرانی بسیار ضروری تلقی میشود، زیرا باعث کاهش خسارات جانی و مالی بسیاری میشوند . در نتیجه به کار گیری آن در ساخت ساختمان های جدید امری جدی میباشد.

نویسنده: سیده محدثه هاشمی، کارشناس دپارتمان مهندسی عمران گروه آموزشی پارس پژوهان